Komisja Europejska krytykuje hiszpański budżet

Komisja Europejska właśnie pokazała pazurek. Wydała mianowicie opinię na temat projektu planu budżetowego Hiszpanii na 2016 rok. Działanie to jest częścią stosunkowo nowej procedury fiskalnej koordynacji w ramach strefy euro - tak zwanego Dwupaku. Wprowadza on wspólny dla wszystkich krajów euro harmonogram budżetowy.

Budżetowy harmonogram strefy euro przedstawia się następująco:

• do 30 kwietnia państwa członkowskie publikują programy stabilności - średniookresowe plany budżetowe wraz krajowymi programami reform - priorytetami polityki krajowej na kolejne 12 miesięcy,
• do 15 października państwa członkowskie publikują projekty budżetów na kolejny rok,
• do 30 listopada Komisja Europejska wydaje opinię na temat projektu,
• do 31 grudnia państwa muszą przyjąć budżety na kolejny rok.

Jeśli Komisja Europejska w swojej opinii stwierdzi poważne naruszenie Paktu Stabilności i Wzrostu, a więc zagrożenie dla wspólnej waluty, zwraca się do państwa o korektę projektu.

W tym roku Hiszpania postanowiła przedstawić swój plan budżetowy znacznie wcześniej niż wymagany 15 października. Projekt został wysłany Komisji już 11 września ze względu na nadchodzące wybory, tak aby była możliwość uchwalenia go w jeszcze w bieżącej kadencji hiszpańskiego parlamentu.

Hiszpania znajduje się obecnie w naprawczej części Paktu Stabilności i Wzrostu. Od 2009 roku jest objęta procedurą nadmiernego deficytu, otrzymała też kryzysową pomoc finansową od Europejskiego Mechanizmu Stabilności na przełomie 2012 i 2013. W związku z tym objęta jest wzmocnionym nadzorem nad polityką fiskalną. Kraj obowiązuje najnowsze zalecenie Komisji mówiące o konieczności zmniejszenia deficytu budżetowego poniżej 3% PKB do 2016 roku. Zalecane poziomy deficytu to 6,5 % PKB w 2013 r., 5,8 % PKB w 2014 r., 4,2 % PKB w 2015 r. oraz 2,8 % PKB w 2016. Komisja spodziewa się jednak nieco wyższych wartości deficytu w tych latach - 4,5% i 3,5% PKB w odpowiednio 2015 i 2016. Uważa także przedstawiony przez Hiszpanię plan budżetowy za nazbyt optymistyczny ze względu na niezbyt realne założenia co do ciągłego i wysokiego wzrostu gospodarczego w nadchodzącym roku oraz nieuwzględnienie przez Hiszpanów potencjalnych ryzyk dla wykonania dochodów budżetowych. W przesłanej opinii zwraca także uwagę na niewystarczające ograniczenie wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych w kontekście polepszenia się ogólnych warunków makroekonomicznych. Ponadto Komisja nieco inaczej szacuje planowaną zmianę salda strukturalnego Hiszpanii i ocenia, że jego polepszenie jest wątpliwe, a zdecydowanie nie realizuje poprzednich zaleceń.

Biorąc pod uwagę te przesłanki, a co za tym idzie, ryzyko niezgodności hiszpańskiego budżetu z zapisami Paktu Stabilności i Wzrostu, Komisja Europejska wezwała Hiszpanię do przedłożenia zaktualizowanego planu.

Przesłane przez Komisję ostrzeżenie daje Hiszpanii czas na przedyskutowanie kwestii polityki fiskalnej w narodowym parlamencie i dokonanie koniecznych zmian. Jeśli kraj członkowski uporczywie nie będzie realizował zaleceń Komisji, ta może nałożyć nań obowiązek wpłacenia depozytu (do 0,1% PKB rocznie) a następnie przekształcenia depozytu w grzywnę. Sankcje mogą być uchylone głosami kwalifikowanej większości państw strefy.

Coraz częściej widzimy efekty działania wzmocnionych narzędzi koordynacji fiskalnej w strefie euro - Sześciopaku oraz Dwupaku. Wciąż trudno ocenić czy działania Komisji Europejskiej doprowadzą do polepszenia się sytuacji budżetowej w europejskiej unii walutowej. Opisany przypadek Hiszpanii, nawet jeśli Komisja doprowadzi do uchwalenia przez parlament narodowy lepszego budżetu, nie musi oznaczać, że system działa. Warto pamiętać, że Hiszpania wśród innych krajów południa Europy jest wygodnym chłopcem do bicia. Krytyka budżetów państw, które wymagały pomocy finansowej w ostatnich latach wciąż jest w dobrym tonie. Prawdziwym testem dla Komisji Europejskiej wciąż pozostanie wprowadzenie odpowiednich procedur w przypadku krajów takich jak Francja czy Niemcy.

Ze wspomnianą opinią Komisji Europejskiej można zapoznać się tutaj: http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/sgp/pdf/dbp/2015/es_2015-10-12_co_pl.pdf