Stworzenie unii walutowej przynosi zarówno korzyści, jak i straty. W optymalnym obszarze walutowym korzyści powinny zdecydowanie przeważać. Mundell uznał, że wspólną walutę (lub nieodwołalne usztywnienie kursów walutowych) mogą wprowadzić tylko kraje o wysokim stopniu wzajemnej integracji gospodarczej. Miał na myśli warunek swobody przepływu dóbr, usług, kapitału i siły roboczej. Dowodził, że wysoki stopień mobilności czynników wytwórczych umożliwi automatyczną stabilizację produkcji, cen, zatrudnienia i nierównowag płatniczych bez wykorzystywania interwencji fiskalnych czy monetarnych. W takim idealnym obszarze walutowym w przypadku kryzysu w jednym miejscu, związanego z nim spadku produkcji i wzrostu bezrobocia, ludzie migrowaliby do obszaru o niższym bezrobociu lub szybko przekwalifikowaliby się. W ten sposób utrzymywałby się wysoki poziom produkcji - oczywiście przy założeniu elastycznych płac i cen.
W ciągu kilku lat teoria optymalnych obszarów walutowych była rozwijana. W 1963 R. McKinnon sformułował dodatkowy warunek optymalnego obszaru walutowego. Według niego taki obszar powinny tworzyć kraje o dużej otwartości mierzonej wysokim udziałem handlu w PKB. Stawia on tezę, że im większa otwartość gospodarki, tym mniejsza skuteczność wykorzystywania kursu walutowego do stabilizowania produkcji.
W 1970 P. Kennen uznał, że aby kraje unii walutowej nie doznawały nadmiernych napięć, muszą charakteryzować się dywersyfikacją struktury gospodarczej i zbieżnością swoich cykli koniunkturalnych. Dzięki temu, obszar jest mniej podatny na szoki asymetryczne. Ponadto w obszarze, gdzie cykle koniunkturalne są podobne do siebie, większa jest skuteczność wspólnej polityki monetarnej. Gdyby gospodarki poszczególnych krajów były wyspecjalizowane, szok dotykający jednej branży prowadziłby do dużych nierównowag w obszarze walutowym.
Rok później, w 1971, J. Fleming zauważył, że kraje wspólnego obszaru walutowego powinny wyróżniać się podobieństwem stóp inflacji, aby uniknąć nierównowag bilansów obrotów bieżących i dywergencji w zakresie konkurencyjności. Powstawanie tego rodzaju nierównowag wynika ze zmian w konkurencyjności - kraje unii walutowej, które dopuszczają wyższą inflację, szybciej tracą konkurencyjność gdyż nie mogą jej odzyskać poprzez osłabienie waluty.
W przypadku obszarów, gdzie mechanizmy optymalnych obszarów walutowych nie działają perfekcyjnie, narzędziem do skutecznej interwencji gospodarczej mógłby być wspólny budżet - integracja fiskalna. Wspólna polityka fiskalna mogłaby łagodzić skutki negatywnych szoków dotykających poszczególne regiony. Następowałyby wtedy transfery z obszarów bogatszych do biedniejszych w celu utrzymania stabilnego poziomu produkcji i zatrudnienia.
Lata osiemdziesiąte przyniosły zmniejszenie popularności ekonomii keynesowskiej, na której opierały się tradycyjne kryteria optymalnych obszarów walutowych. Na monetarystycznych założenia oparto koncepcję endogeniczności kryteriów optymalnych obszarów walutowych. Przyznano, że zdefiniowane wcześniej kryteria mają sens jednak ich spełnienie może przyspieszyć przystąpienie do unii walutowej. Przewidywano bowiem, że nawet jeśli jakiś kraj nie spełnia kryteriów, to po przystąpieniu do strefy walutowej, jego gospodarka przekształci się i zbliży się do optimum. Koncepcja zakłada, że po wejściu do obszaru walutowego, nastąpi integracja handlu i synchronizacja cykli koniunkturalnych.
Podsumowując, można wyróżnić szereg kryteriów optymalnego obszaru walutowego. Dzielą się one na czynniki, które zmniejszają prawdopodobieństwo dotknięcia kraju szokiem asymetrycznym:
- dywersyfikacja produkcji,
- zbliżony poziom inflacji,
- zbieżność cykli koniunkturalnych,
- podobieństwo gospodarek.
- mobilność czynników produkcji,
- elastyczność cen i płac,
- integracja fiskalna i finansowa.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz